خاندان علم و اجتهاد در میان ایل قاراپاپاق

آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی سولدوزی

حاج شیخ در گوشة دنجی از باغ بزرگ مشرف به خانه‌اش ساختمانی به نام «باغ اطاقی » رو به باغات و مناظر جالب و دلکش بنا کرده بود. بالکن طبقه دوم « باغ سرای» وی میعادگاه علما، روحانیون و سادات از اقصی نقاط آذربایجان و مدرسة تربیت طلاب بود. 

 

شیخ محمد علی کاظمینی خویی پدر شیخ رضا قلی ارومی، روحانی جوانی بوده در خوی رحل اقامت افکنده و چون مردی ستاره شناس و تقویم نویس و نیز « زیج شناس» خبره‌ای بودند برای تنظیم امور تقویمی حکومت عباس میرزا انتخاب می‌شوند.

در سال 1244 قمری ـ هنگامی که ملک قاسم میرزا برادر عباس میرزا (معروف به شازده و امیر تومان)‌ عازم ارومیه می‌شود شیخ محمد علی کاظمینی خویی را در معیت خود به ارومیه می‌برد.

دست خط آیت الله حاج شیخ رضا قلی رضوی ارومی

شیخ در ارومیه با دختری به نام « فاطمه» از طوایف شکاک ازدواج می‌کند. محصول این ازدواج ، شیخ رضا قلی ارومی نیای خاندان رضوی است که در سال 1245 قمری متولد می‌شود.

شیخ محمد علی کاظمینی خویی پس از چهارده سال اقامت در خوی و ارومیه و سرپرستی تنظیم امور تقویمی در سال 1259 قمری در راه بازگشت از مکه دارفانی را وداع می‌گوید.

فرزند وی شیخ رضا قلی ارومی بنابر وصیت پدر تحت قیمومیت یکی از افراد برجسته و متشخص ارومیه پرورش می‌یابد.

شیخ رضا قلی ارومی پس از تحصیلات مقدماتی و آموزش فنون اولیه زیج‌شناسی نزد پدرش به نجف اشرف عزیمت می‌نماید و بیش از 5 سال در حوزه نجف و در جوار بارگاه حضرت امیر المؤمنین علی ـ علیه السّلام ـ به کسب معارف اسلامی می‌پردازد. هنگام مراجعت استادش مرحوم قرچه داغی در معیت ایشان به تبریز می‌آید. و به ادامه تحصیل و کسب معارف اسلامی نزد استادش می‌پردازد.

از مرحوم قرچه داغی بیش از 22 جلد کتاب معروف به جای مانده است. وی حوزه بزرگی در تبریز دایر می‌کند که علمای برجسته‌ای از حوزه او برخاسته‌اند.

شیخ رضاقلی ارومی پس از پایان دادن به تحصیلات خود در تبریز به وطن خود باز می‌گردد و به تدریس و تربیت طلاب در حوزه علمیه شهر ارومیه می‌پردازد. وی با دختر یکی از خوانین ارومیه و از طوایف «عربلو» بنام سلطنت خانم ازدواج می‌کند.

سرانجام شیخ رضاقلی ارومی در پی درگیری و مقابله با حاکم ارومیه ناگزیر به املاک موروثی همسر خود در منطقه دنج و ییلاقی «سولدوز» (نقده) مهاجرت می‌نماید. وی علاوه بر فقه و اصول در کیهان شناسی و معماری نیز تبحر داشته است. آثاری چنداز معماری و مهندسی کشاورزی ایشان هنوز در منطقه سولدوز باقی است.

ابزار علوم هیئت و زیج شناسی شیخ رضاقلی ارومی تا این اواخر در خانواده او به یادگار مانده بود که در غائله «سیمیتکو» به تاراج رفت.

شیخ رضاقلی ارومی در روز پنج شنبه 7 ذی قعده سال 1320 قمری در سن 85 سالگی در گذشت و توسط فرزندانش به مشهد مقدس منتقل گردید و به خاک سپرده شد.

شیخ محمد ولی، شیخ عباسقلی، شیخ محمد علی و شیخ محمد شفیع چهار فرزند شیخ رضا قلی ارومی هستند که همانند پدربزرگوارشان تحصیل دانش و معارف اسلامی را ادامه دادند.

آیت الله شیخ محمد ولی فرزند ارشد شیخ رضاقلی پس از تلمذ از محضر پدر در سن 20 سالگی همراه مادر و همسر و نیز برادر 18 ساله‌اش حاج شیخ عباسقلی جهت ادامه تحصیل به نجف می‌روند. تا آن روز ادبیات فارسی، ادبیات عربی، منطق، معانی بیان و عروض «مطول» و فقه تا پایان شرایع و شرح لمعه را در حضور پدر گذرانده بودند و در حوزه نجف نیز به درس مکاسب می‌پردازند.

آیت الله شیخ محمد ولی رضوی سولدوزی

شیخ محمد ولی و شیخ عباسقلی (حاج شیخ) از شاگردان مرحوم فاضل شربیانی و آخوند ملا محمدکاظم خراسانی بودند.

شیخ محمد علی برادر سوم نیز که تنها ادبیات عرب را به اتمام رسانده بود با آنان همراه بوده که ادامه تحصیل خود را از لمعه در حوزه نجف آغاز می‌کند. ایشان نیز پس از مدتی به آذربایجان مراجعت می‌نماید و دو برادر بزرگتر به تحصیل در حوزه نجف ادامه می‌دهند و به درجه اجتهاد می‌رسند.

کوچکترین فرزند شیخ رضاقلی ارومی، شیخ محمد شفیع تا پایان سطح ادامه تحصیل می‌دهد.

شیخ محمد شفیع رضوی سولدوزی

آیت الله شیخ محمد ولی پس از هفت سال متوالی تحصیل در حوزه نجف و تلمذ از محضر مرحوم فاضل شربیانی و آخوند ملا محمد کاظم خراسانی و دریافت گواهی اجتهاد به آذربایجان باز می‌گردد و همانند پدر گرامی خود رهبری دینی و علمی جامعه و مردم موطن خود را به عهده می‌گیرد. وی در سال 1346 قمری در سن 52 سالگی وفات می‌کند و در قبرستان « در بهشت » قم به خاک سپرده می‌شود.

فرزند ارشدشیخ محمد ولی، آقاشیخ مهدی متولد نجف اشرف تا مطول (معانی بیان) نزد والدش و نیز عمویش حاج شیخ عباسقلی تحصیل می‌کند و در مراغه به تکمیل سطح می‌پردازد، آنگاه جهت ادامه تحصیل به شهر مقدس قم عزیمت می‌نماید و در درس فلسفه حضرت امام خمینی (ره) نیز حاضر می‌شود. پس از تحصیل در حوزه قم و وفات پدرش شیخ محمد ولی به سولدوز مراجعت می‌نماید و جانشین پدر در امر ارشاد و هدایت مردم می‌شود. وی در سال 1357 هجری شمسی بدرود حیات گفت.

آقاشیخ مهدی رضوی سولدوزی

آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی (معروف به حاج شیخ) فرزند دوم شیخ رضا قلی ارومی پس از مراجعت برادر ارشدش شیخ محمد ولی دو سال دیگر نیز به تحصیل در حوزه نجف ادامه می‌دهد. وی پس از 9 سال تحصیل و تلمذ از محضر مرحوم آخوند ملا محمد کاظم خراسانی و مرحوم فاضل شربیانی و اخذ گواهی اجتهاد از ایشان به موطن خود باز می‌گردد و به تربیت طلاب و تدریس علوم حوزوی می‌پردازد.

آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی (حاج شیخ)

آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی (حاج شیخ) از فقیهان پر آوازه آذربایجان به شمار می‌رود. مقام فقهی و شهرت علمی او مورد توجه حوزه‌های علمیه عصر خود بود. جناب خاتمی رئیس جمهور وقت در سفر خود به سولدوز از ایشان به عنوان یکی از بزرگ فقیهان آذربایجان یاد می‌کند.

حاج شیخ

حاج شیخ در گوشة دنجی از باغ بزرگ مشرف به خانه‌اش ساختمانی به نام «باغ اطاقی » رو به باغات و مناظر جالب و دلکش بنا کرده بود. بالکن طبقه دوم « باغ سرای» وی میعادگاه علما، روحانیون و سادات از اقصی نقاط آذربایجان و مدرسة تربیت طلاب بود.

حاج شیخ در گوشه دنجی از خانه  مشرف به باغ بزرگ انگور در قریه راهدهنه

حاج شیخ سالها در فراق نجف اشرف شعر «حافظ اگر قدم نهی در ره خاندان بصدق ـ بدرقة رهت شود همت شحنة نجف» را زمزمه می‌کرد و می‌گریست. او سخت به زیارت عاشورا اهتمام می‌ورزید. هر صبح بعد از نماز بدان می‌پرداخت و هر روز قبل از اذان صبح یک جزء قرآن برنامه مقرری او بود. وی در اسفند ماه سال 1353 هجری شمسی به دورد حیات گفت. روحش شاد و قرین رحمت حضرت حق باد.

از سلالة وی پنج عالم و روحانی بزرگ پا بر عرصة حیات نهادند: حاج شیخ محمد حسن رضوی، شیخ محمد حسین رضوی، آیت الله حاج شیخ محمد امین رضوی (صاحب کتاب پرآوازه «تجسم عمل»)، حاج شیخ محمد رضوی، آقا محمد جواد رضوی و حاج شیخ فضل الله رضوی، جملگی از فرزندان آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی هستند.

از چپ به ترتیب سن: شیخ محمد حسن رضوی- شیخ محمد حسین رضوی- آیت الله محمد امین رضوی-حاج شیخ محمد رضوی- شیخ فضل الله رضوی

آیت الله محمد امین رضوی فرزندآیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی در سال ۱۳۰۳ هجری شمسی در روستای راهدهنه سلدوز متولد شد. وی در سال 1318 شمسی تحصیلات دوره ابتدایی را به پایان برد و با گذراندن دوره ادبیات عرب، معانی بیان، عروض و مقدمات اصول فقه در نزد پدر خود، در خرداد 1320 شمسی برای کسب مدارج علمی بالاتر راهی دیار علم و فقاهت، یعنی شهر قم شد و سال‌ها از محضر استادان برجسته آن زمان، آیات عظام، حجت کوه کمره‌ای، بروجردی و دیگر بزرگان دین و دانش در حوزه علمیه دانش اندوخت.

آیت الله محمد امین رضوی

ایشان از سال 1331 تا پایان دهه 40 شمسی در ارومیه رحل اقامت افکند و درهمین شهر بود که در مدت اقامت بیست ساله به تألیف غالب آثار خود پرداخت. استاد در سال 1338 تالیف کتاب تجسم عمل یا تبدیل نیرو به ماده‌ را به پایان برد و سپس به تحقیق در آغاز و انجام جهان همت گماشت که حاصل آن انتشار کتابی به همین عنوان بود.

 آیت الله محمد امین رضوی پس از 20 سال اقامت در تهران و تألیف آثار مهم دیگر در این شهر، عاقبت در سال 1369 به شهر مقدس قم نقل مکان کرد و پس از شش سال اقامت در این شهر، به آذربایجان غربی بازگشت و در شهر ارومیه رحل اقامت افکند و پس از پنج سال اقامت مجدد در موطن خود، در سال 1380 در سن هفتاد و پنج سالگی درگذشت. پیکر عالم ربانی پس از تشییع علما و دوستدارانش از ارومیه به قم منتقل شد و با اقامه نماز به امامت حضرت آیت الله مشکینی در صحن مطهر حضرت معصومه (س)، و تشییع علما و اقشاری از مردم این شهر، به خاک سپرده ‌شد.

آیت الله مرتضی رضوی فرزند ارشد شیخ محمد حسین رضوی در 26 دی‌ماه سال 1326 چشم به جهان گشود. استاد مرتضی رضوی در اواخر سال 1340 پس ازتحصیل دوره ابتدایی و علوم مقدماتی نزد پدربزرگش آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی به شهر مقدس قم عزیمت نمودند و در محضر اساتید بزرگ به تحصیل علوم و معارف اسلامی پرداختند: دروس فلسفه و منطق را نزد بزرگانی چون انصاری شیرازی، شهید دکتر مفتح و استاد شهید مرتضی مطهری گذراندند. فقه و مکاسب رادر محضر آیت الله فاضل لنکرانی و آیت الله جعفر سبحانی و درس «خارج» را مدتی نزد آیت الله داماد، و آنگاه از کلاس درس خارج مرحوم آیت الله گلپایگانی، آیت الله شر یعتمداری و آیت الله ملکوتی بهره‌مند شدند.

آیت الله مرتضی رضوی

آیت الله مرتضی رضوی در سن 19 سالگی کتاب «خلقت آدم و بحثی در تکامل» را با مقدمه شهید دکتر مفتح تحریر و به چاپ می‌رسانند. از ماجرای فیضیه و سخنرانی پرشور و تاریخی حضرت امام خمینی در سال 1342 تا سال 1356و خیزش نهضت اسلامی بارها توسط رژیم ستمشاهی دستگیر و در زندان انفرادی توأم با شکنجه حبس گردیدند و سرانجام در اسفند ماه سال 1356 به شهر لار تبعید شدند.

آیت الله مرتضی رضوی فقیه، کیهان شناس و مدرس حوزه های علمیه و مولف بیش از 50 جلد کتاب در زمینه های مختلف می باشند. وی نماینده دوره‌ دوم تبریز در مجلس شورای اسلامی، کاندیدای نمایندگی دوره سوم مجلس شورای اسلامی از حوزه تهران و معاون و مشاور پارلمانی و حقوقی وزارت کار و امور اجتماعی بودند.

 استاد مرتضی رضوی اکنون در جوار بارگاه کریمه اهل بیت، شفیعه محشر حضرت معصومه سلام الله علیها به تألیف آثار علمی و فلسفی از منابع پرفیض قرآن و اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ و تربیت طلاب شیفته مکتب تشیع مشغول می‌باشند.  آثار و تألیفات ارزشمند آیت الله حاج شیخ مرتضی رضوی به 50 جلد کتاب و به بیش از صد مقاله درمطبوعات کثیرالانتشار می‌رسد.