قره پاپاق ها براساس اسناد دولتی در سال ۱۹۲۷

این متن ترجمه ای است به فارسی  از کتاب ” ایران آذربایجانی تدقیق راپوری” که در سال ۱۹۲۷ میلادی توسط یک مامورنظامی کشور ترکیه  به ترکی عثمانی نوشته شده است.  این کتاب در سال ۱۹۲۷ میلادی در آنکارا به زبان ترکی و با الفبای عربی چاپ و با قید “محرمانه” در دسترس مقامات  قرار گرفته است.  
« در آذربایجان درناحیه “آواجیق ” و جنوب دریاچه اورمیه در ناحیه سولدوز زندگی می کنند. قره پاپاق های ساکن آواجیق به خود «آیروم» می گویند. تقریباً صد سال قبل که اینان تحت اداره ترکیه بودند احتمالاً در زمان تحدید حدود درایران مانده اند. در اصل از جنوب قافقاز از اطراف «گویجه گول» به این منطقه آمده اند. قره پاپاق ها در ترکیه در منطقه «قره کوسه»، «کوله صور»، «تاشلی چای» و سایر روستاها زندگی می کنند. قره پاپاق های یا آیروم ها شعور ترکی خود را محافظه کرده اند. رئیسشان “علی قولوخان امیر تومان” در “کلیسا کندی” مرکز “آواجیق” ساکن است. این شخص در عین حال نائب الحکومه آواجیق می باشد. در سایه این مأموریت دولتی با استفاده از نفوذش از منطقه محافظه می کند و در سایه نفوذش برمردم درمقابل حکومت ایران از خودش حفاظت می کند. فرمانده سابق شمالغرب محمد حسین خان آیروم ازهمین قره پاپاق های آواجیق بوده و فامیل “علی قولوخان” می باشد. آیروم های آواجیق ساکنان ۵۶ روستا را تشکیل می دهند. علاوه بر آواجیق، قره پاپاق های آیروم در چالدیران و سوکمن آووا هم زندگی می کنند.

قره پاپاق های سولدوز هم در اصل با قره پاپاق های آواجیق فامیل هستند و جمعیت ۲۵۰ روستا را تشکیل می دهند. قسمتی از این روستاها به صورت مخروبه است. شش سال قبل در فتنه سیمیقو مناطق سلماس، اورمیه- ساووجبلاغ اشغال و منطقه سولدوز و قره پاپاق ها هم ضرر و زیان دیده بودند. روستاهایشان تخریب و از فرط گرسنگی جمعیت زیادی تلف شده بود.

قسمتی از اینان به سمت مراغه مهاجرت کردند. رئیسشان “خسروخان امیر تومان” در روستای «چیه نه وÇiyənəv » “رشید السلطنه رضا قولوخان امیر تومان” در روستای «نه غه دی» ساکن می باشد.» کتاب: آذربایجان در اوایل دوره پهلوی، ترجمه دکتر توحید ملک زاده، تیریز ، انتشارات اختر چاپ دوم: ۱۳۹۹، ص: ۷۰