گالری عکس برخی از علما، محققین و سران قاراپاپاق

آیت الله شیخ محمد ولی رضوی سولدوزی

 فرزند ارشد شیخ رضاقلی و پدر آقاشیخ مهدی سلدوزی پس از تلمذ از محضر پدر در سن 20 سالگی همراه برادر 18 ساله‌اش حاج شیخ عباسقلی جهت ادامه تحصیل به نجف می‌روند. تا آن روز ادبیات فارسی، ادبیات عربی، منطق، معانی بیان و عروض «مطول» و فقه تا پایان شرایع و شرح لمعه را در حضور پدر گذرانده بودند و در حوزه نجف نیز به درس مکاسب می‌پردازند.

آیت الله شیخ محمد ولی پس از هفت سال متوالی تحصیل در حوزه نجف و تلمذ از محضر مرحوم فاضل شربیانی و آخوند ملا محمد کاظم خراسانی و دریافت گواهی اجتهاد به آذربایجان باز می‌گردد و همانند پدر گرامی خود رهبری دینی و علمی جامعه و مردم موطن خود را به عهده می‌گیرد. وی در سال 1346 قمری در سن 52 سالگی وفات می‌کند و در قبرستان « در بهشت » قم به خاک سپرده می‌شود.

آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی سولدوزی

 فرزند دوم شیخ رضا قلی ارومی پس از 9 سال تحصیل و تلمذ از محضر مرحوم آخوند ملا محمد کاظم خراسانی و مرحوم فاضل شربیانی و اخذ گواهی اجتهاد از نجف‌ اشرف به سولدوز باز می‌گردد و به تربیت طلاب و تدریس علوم حوزوی می‌پردازد. آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی (حاج شیخ) از فقیهان پر آوازه آذربایجان به شمار می‌رود. مقام فقهی و شهرت علمی او مورد توجه حوزه‌های علمیه عصر خود بود.

حاج شیخ در گوشة دنجی از باغ بزرگ مشرف به خانه‌اش ساختمانی به نام «باغ اطاقی » رو به باغات و مناظر جالب و دلکش بنا کرده بود. بالکن طبقه دوم « باغ سرای» وی میعادگاه علما، روحانیون و سادات از اقصی نقاط آذربایجان و مدرسة تربیت طلاب بود. حاج شیخ سالها در فراق نجف اشرف شعر «حافظ اگر قدم نهی در ره خاندان بصدق ـ بدرقة رهت شود همت شحنة نجف» را زمزمه می‌کرد و می‌گریست. او سخت به زیارت عاشورا اهتمام می‌ورزید. هر صبح بعد از نماز بدان می‌پرداخت و هر روز قبل از اذان صبح یک جزء قرآن برنامه مقرری او بود. وی در اسفند ماه سال 1353 هجری شمسی به دورد حیات گفت.

آیت الله آخوند ملا علی همدانی فقیه و مجتهد معروف و از مشاهیر روحانیت شیعه در عصر خود، رئیس روحانیت همدان بود. وی در سال‌های اخیر به درود حیات گفت. شاید مشاهده نام ایشان در میان «روحانیون قاراپاپاق» موجب تعجب خواننده شود. آری آخوند نیز تبار از قاراپاپاق دارد که خود آن مرحوم بارها این موضوع را شرح داده است. 

آیت الله محمد امین رضوی نقل می‌کند: اولین بار در «مدرسه آخوند» با آیت الله ملا علی همدانی آشنا شدم. پس از آنکه خودم را معرفی کردم گفت: من هم قراپاپاق هستم، بابابزرگم از سلدوز آمده، می‌دانم که سولدوز نام یک شهر یا آبادی نیست، نام بلوک است. مرحوم شهید علی علمی می‌گفت: به حضور آخوند رسیدم تعدادی طلبه و روحانی نیز حضور داشتند، وقتی که دانست من از قاراپاپاق هستم گفت: بابابزرگ من نیز از مردم قراپاپاق بوده و از سلدوز به اینجا آمده است. وی در دو قریه سولدوز سکونت داشته «آغابگلو» و «شونقار» و سپس به همدان کوچ کرده است.

آیت الله محمد امین رضوی سولدوزی متولد 1305 در روستای راهدهنه سولدوز، دارای تالیفات متعدد و نویسنده کتاب ماندگار تجسم عمل می باشند. پدرش مرحوم آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی و پدربزرگش مرحوم شیخ رضا قلی رضوی از فقهای برجسته زمان خود بودند. پدر بزرگش علاوه بر فقه، در کیهان شناسی و هنر معماری نیز تبحر داشت.

آیت الله محمد امین رضوی در سال 1318 شمسی تحصیلات دوره ابتدایی را به پایان برد و با گذراندن دوره ادبیات عرب، معانی بیان، عروض و مقدمات اصول فقه در نزد پدر خود، در خرداد 1320 شمسی برای کسب مدارج علمی بالاتر راهی دیار علم و فقاهت، یعنی شهر قم شد و سال‌ها از محضر استادان برجسته آن زمان، آیات عظام، حجت کوه کمره‌ای، بروجردی و دیگر بزرگان دین و دانش در حوزه علمیه دانش اندوخت.

ایشان از سال 1331 تا پایان دهه 40 شمسی در ارومیه رحل اقامت افکند و در مدت اقامت بیست ساله به تألیف غالب آثار خود پرداخت و در کنار پژوهش‌های علمی، عمری را به هدایت مردم و مبارزه با نظام ستم شاهی گذراند. در جریان این مبارزات، چندین بار توسط عوامل امنیتی و ساواک بازداشت و مورد باز جویی قرار گرفت و به شهرستان نقده تبعید شد. استاد آیت الله محمد امین رضوی پس از پنج سال اقامت مجدد در ارومیه در سال ۱۳۸۰ در سن هفتاد و پنج سالگی به خاموشی گرایید. پیکر عالم ربانی پس از تشییع علما و دوستدارانش از ارومیه به قم منتقل شد و با اقامه نماز به امامت حضرت آیت الله مشکینی در صحن مطهر حضرت معصومه (س)، و تشییع علما و اقشاری از مردم این شهر، به خاک سپرده ‌شد.

آیت‏ الله شیخ محمد رکعى جوادى فرزند مرحوم عباسعلى از علماء اعلام و آیات باهرات سبحانى بودند که در قم رحل اقامت افکنده و به عبادت و بندگى خداى تعالى شب و روز خود را مى‏گذرانید وى در سال 1343 قمرى از سولدوز به قم آمده و از محضر و درس و بحث مرحوم آیت‏ الله حایرى استفاده نموده آنگاه به تدریس متون فقه و اصول و تربیت عده‏اى از محصلین پرداخته تا روز جمعه 23 ذى‏الحجه 1392 که بنابر پیش‏بینى قبلى خود دعوت حق را لبیک اجابت گفته و به سراى جاودان خرامیده است. آن مرحوم بنابر گفته آیت‏الله العظمى نجفى مرعشى مدظله سلمان عصرش بود در زهد و تقوا و تا آخر عمرش در یک منزل مخروبه اجاره‏اى سکونت داشت کتب نفیس خطى داشت که بنا بر وصیتش اهداء و وقف کتابخانه آیت‏الله العظمى نجفى نموده و مرحوم رکّعی در قبرستان شیخان قم مدفون است.

آقای سید محمد خاتمی رئیس جمهور وقت، در سفری که به نقده داشت، در ادامه سخنرانی خود از آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی و آیت الله شیخ محمد رکّعی به عنوان دو عالم بزرگ که از خطّه سولدوز برخاسته‌اند یاد می کند.

آیت الله حاج شیخ مرتضی رضوی سولدوزی: فقیه، کیهان شناس و مدرس حوزه های علمیه، استاد دانشگاه و مولف بیش از 50 جلد کتاب در زمینه های مختلف می باشند. وی رهبر انقلاب اسلامی نقده، نماینده دوره‌ دوم تبریز در مجلس شورای اسلامی، کاندیدای نمایندگی دوره سوم نمایندگی مجلس شورای اسلامی از حوزه تهران و معاون و مشاور پارلمانی و حقوقی وزارت کار و امور اجتماعی بودند.

آیت الله حاج شیخ مرتضی رضوی فرزند ارشد شیخ محمد حسین رضوی در 26 دی‌ماه سال 1326 شمسی در خانواده‌ای فرهنگی، مذهبی و روحانی در روستای راهدهنه سولدوز چشم به جهان گشود. پدربزرگش مرحوم آیت الله حاج شیخ عباسقلی رضوی و جد بزرگوارش مرحوم آیت الله شیخ رضا قلی رضوی (اورموی) از فقهای برجسته زمان خود بودند. 

استاد مرتضی رضوی در اواخر سال 1340 پس ازتحصیل دوره ابتدایی و علوم مقدماتی به شهر مقدس قم عزیمت نمودند و در محضر مراجع اعلام و اساتید بزرگ حوزه علمیه قم به تحصیل علوم و معارف اسلامی پرداختند.

آیت الله حاج شیخ مرتضی رضوی رهبر انقلاب اسلامی شهرستان نقده تا سال 1356 و خیزش نهضت اسلامی 18 بار توسط رژیم ستمشاهی دستگیر و در زندان انفرادی توأم با شکنجه حبس گردیدند. ایشان در اسفند ماه سال 1356 توسط ساواک مجدداً دستگیر و به شهر لار تبعید شدند.

نقی خان بوزچلو مشهور به قلی خان نویسنده کتاب حرب الحسن در سال 1294 شمسی (1915م.) در نقده به دنیا آمد پدرش رضاقلی‌خان رشیدالسلطنه از سران ایل قاراپاپاق محسوب می‌شد. نقی بوزچلو تحصیلات ابتدایی خود را در مکتب‌خانه کسب کرده و شخص فهیم، باسواد و رجل سیاسی منطقه به شمار می‌آمد و همین امر وی را نسبت به سایر خوانین منطقه برجسته می‌نمود. سعی او در توسعه مراکز بیمارستانی، مدارس و مراکز دانشگاهی در نقده بر کسی پوشیده نیست.

وی در اکثر جریان‌های سیاسی معاصر سولدوز نقش سازنده‌ای داشت، از این رو در جریان دولت خودمختار سیدجعفرپیشه‌وری، به نمایندگی مردم سولدوز در «میللی مجلیس» انتخاب شد و برای انجام وظیفه به تبریز رفت و در آنجا به عنوان معاون وزیر معارف این دولت، با آنان همکاری داشت و حتی به درجه سرهنگی دولت آذربایجان نیز رسید، در جریان ناامنی اورمیه در سال 1324 با همراهی فدائیان قاراپاپاق به یاری مردم این شهر شتافت و در آنجا امنیت را برقرار نمود که این امر از خاطر بسیاری از سالخوردگان اورموی هنوز هم زدوده نشده است.

در شهرستان نقده اکثر موقوفات مربوط به مدارس و مراکز بهداشتی متعلق به وی بوده و گسترش فرهنگ و آموزش و پرورش در نقده مرهون موقوفات اوست چرا که فردی بود بخشنده و علی‌رغم تعلق به طبقه خوانین و فئودال‌های سولدوز، با رعیت خوب رفتار می‌کرد. همچنین وی در جریان انقلاب اسلامی، اولین رئیس شورای انقلاب در نقده هم محسوب می‌شود. بوزچلو در سال 1368 در تهران وفات یافت و به علت ارادت به خاندان ائمه در قم مدفون شده است.

آقای علی خلخالی نویسنده و فعّال فرهنگی منطقه سولدوز و شهر نقده در سال 1310 متولد شد. از بیست سالگی در کانون جریانات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قرار گرفت و در بحران سال 1322 از دکتر محمد مصدق حمایت نموده و به یکی از مدافعان سرسخت وی در منطقه شهره می شود. آقای علی خلخالی در آستانه انقلاب تحت تعقیب قرار گرفته دستگیر می شوند. ایشان مدتی نیز در مشاغل دولتی مانند شهردار خانا و نقده و چند شهر دیگر از شهرهای آذربایجان غربی منسوب و فعالیت نموده اند.
یاداشتها و مقالات ایشان که در روزنامه ها و هفته نامه هایی چون نوید آذربایجان ، ارمغان آذربایجان ، پیام سولدوز ، مهدآزادی و ... منتشر گردیده با همت نویسنده نام آشنای سولدوزی آقای عیسی یگانه تدوین گردیده که امید می رود به زودی منتشر شود.

آقای اسفندیار حاجیلو نویسنده و پژوهشگر سولدوزی است. کتاب "روز شمار تاریخ آذربایجان" کتاب دو جلدی ولایت سولدوز و کتاب تاریخ معاصر آذربایجان از جمله تالیفاتی است که در کارنامه علمی، فرهنگی ایشان به ثبت رسیده است.

آقای مهدی (مسعود) رضوی متولد 1351 روستای راهدهنه در منطقه سولدوز استان آذربایجان غربی و فارغ التحصیل رشته فلسفه محض (غرب) از دانشگاه تهران می باشد. 
کتاب تاریخ ایل قاراپاپاق را در سال 1370 تهیه و تنظیم و منتشر ساخته است، کتاب طلوع ابرانسان نیچه، کتاب پایان تاریخ و کتاب چنین گفت نیچه مجموعه آثار فلسفی و تاریخی ایشان است.

آقای عیسی یگانه نویسنده و محقق سولدوزی، مدیر مسئول نشریه “پیام سولدوز”، نویسنده کتابهای “نگاهی به تاریخ و فرهنگ ایل قاراپاپاق”، “جنگ نقده “، ” راهنمای سیاحتی شهرستان نقده” و “روزهای مه آلود” و مترجم کتاب “تاریخ مختصر آذربایجان” است.

حاج نجفقلی خان امیرتومان و سران قاراپاپاق

این تصویری است از سران ایل قاراپاپاق که در تاریخ ۱۲۸۶ شمسی ما بین سولدوز و ساوجبلاغ گرفته شده است.
ایستاده از چپ: یک سوار قره پاپاق، صمد آقا سارال، علیقلیخان سرهنگ افخم السلطنه، رضا قلیخان میرپنج رشیدالسلطنه بوزچلو، حاج نجفقلیخان امیر تومان رییس ایل، حسین آقا صارم السلطنه، فرمانفرما، حسین خان محافظ مخصوص فرمانفرما، ارس خان سرهنگ رییس ایل ترکاون، حسین آقا میرپنج چاخرلو

حاج نجفقلی خان امیرتومان

حاج نجفقلی خان امیرتومان