کشاورزی در سولدوز

قاراپاپاق ها پس از گذشت چندین سال از آمدن به سلدوز با احیای اراضی بیشتر، به کشاورزان سخت کوش تبدیل شدند. ابتدا در موطن‌شان از درخت و تاکستان خبری نبود، بطوری که در اول ورود ساقه‌های کلفت و بلند نی را به اندازه «یک بغل» با هم می‌بستند و «باغ» می‌نامیدند و با آنها سقف می‌ساختند. آنان ناچار بودند خانه‌ها و اصطبل ها را کم عرض و در حدود 5/2 متر بسازند، انتهای باغها را بر روی دیوار و سر آنها را به هم تکیه داده و با «جگن» می‌بستند آنگاه کاه و گل می‌کردند بدین ترتیب سقفها در آن زمان شکل شیروانی داشته است. 

 

قاراپاپاق ها به تدریج به درخت کاری پرداختند، البته به صورت خیلی کم و نادر، به حدی که تا سال 1301 شمسی ثروتمندان سلدوز که می‌خواستند خانه‌های بزرگ بنا کنند از ارومیه چوب می‌آوردند،. 

مالکین دوست نداشتند که زمین‌ها به زیر درخت کاری برود، زیرا علاوه بر اینکه مزاحم زراعت می‌شد موجب می‌گشت که رعیت صاحب «نسق» شود. 

ظاهراً رواج باغ کاری و درخت کاری در زمان حاج نجفقلی خان امیر تومان شروع شده است وی برای اینکه مردم به آب و خاک بیشتر انس و الفت پیدا کنند مالکین را به واگذاری زمین برای باغ کاری مردم تشویق می‌کرده است.

طراوت و ویژگی برخی از محصولات کشاورزی سولدوز آنچنان زبانزد خاص و عام بود که با عبارت «یئرده سولدوز، گویده اولدوز» توصیف می شد!

مراحل کشاورزی سنتی در ایام گذشته:

1 آرخ ایشتمخ

2 جو مال

3 بند باغلاماخ

4 شوخوم_یئر سورمخ

5توخوم سپمخ

6 شوخوم سو وارماخ

7 پنجه

8 بوغدا گولنمغی

9 سونبول آشماخ

10 بوغدا چال لاشیب

11 پیچین پیشمخ

12 مالاغان چئکمخ

13 لای سالماخ

14 تاپیل توکمخ

15خوروم پوکمئخ

16 هه شام

17یغین یغماخ

18 کولش داشیماخ

19 کولشه آیاق آشماخ

20 جنجر سورمخ

21 خایان یغماخ

22 خایان سووورماخ

23 بالیخ چیخماخ

24 دئج

25 سامان چیخماخ

26 بوغدا عئلمخ

27 کوزئر آیرماخ

28 سامان داشیماخ

29 بوغدا اووتمخ

اسامی ادوات کشاورزی و ابزارآلات مورد استفاده در سولدوز:

1 سورتمه

2 کال هاراباسی

3 بویون دوروخ

4 سامی

5 سام باغی

6 هارابانین تاری

7 هارابانین مازی سی

8 لمپر

9 شانا

10 دیر میخ 

11 خاپا

12 سیجیم

13 جنجر

14 خره زن

15 هارابا دایاغی

16 قلبیر

17 دشگیر

18 سر حد

19 یئکه سر حد

20 جوت

21 جوت دیر میغی

22 سامان چته نی

23 چالقو

24 اوزوم قارتالاسی

25 سبت(آخاش سبدی)

26 مالاغان

27 چکش سیندان

28 مالاغان کورسوسو

29 شئکگیل

30 چو وال

31 چو وال دوز

32 تلیس

33 داش ترازو

34 کئر دیوار 

35 شته

36 قلمه گیر

37 باغ قیچی سی

38 علئک 

39 دستر

40 هو ئک دستری

41 سبزه تیئنی

42 انواع چلئح

43 وردنه

44 رفئته

45 کسسوو

46 تندیر شیشی

47 یاپبا کرمئه سی

48 قالاخ

49 تراختور جنجری

50 هولا

51 لاپیتکا

52 مال کورسوسو

53 اینح ساغان

54 طووله میخی(میخ طویله)

55 پوخ اشحئی

56 اوت اوراغی

57 اوت تاپانی

58 مالاغان داشی

59 بیخچی

60 کئرکی

61 سه سو

62 میشار

63 ساج

64 توخماخ

اسامی برخی از گیاهان و سبزیجات موجود در سولدوز که بطور طبیعی می رویند:

1 -کنگر

2-چیه لم

3-قلمدور

4-داغ چایی

5-داغ مرزه سی(مرزه کوهی)

6-قزه یاغی(قاز آیاغی)

7-یئلمیک

8-اولئیک

9-شوورن

10-پیشیک جیرماغی

11-سالمان جا

12-کئچی ساققالی

13-خالیی جا

14-جیغ بیغ

15-ایت سوغاناغی

16-چولمک چاتادان

17-یارپیز

18-پو لو که

19-خاش خاش

20-نئهره گولو

21-اوچ یاپراق

22-خئشه یونجا

23-بولاق اوتو

24-داع قارپیزی

25-گولو گوی زابان(گل گاو زبان)

26-جیددان قوش

27-کئکره

28-شیرین بیان

29-دئوه تیکانی

30-زینگ

31-قان قال تیکان

32-سیغیر قویروغو

33-گئون(gavan)

34-چاییر وتو

35-سو اوتو

36-قمیش قولاغی

37-حاجی لیلئک په په یی

38-شوران

39-باعا یارپاقی

40-پیتراغ

41-کندیر

42-کاک اوتو(کاکوتی)

43-گوبئلک

44-تورپئک

45-بارینجا

46-قوش بادیمجانی

47-گلین بارماغی

48-بویاخ

49-نوروز گولو

50-لاله

51-فئش فئش

52-قیخ بوغوم

53-قوش قونماز

54-بابونه

55-راز یانه

56-توح لوجه(توک لو جه)

57-مو سیر

58-سود دو بیان

59-دووشان آلماسی

60-خیار گولو

61-قوش دیلی

62-ایلان یاستیغی

تهیه تنظیم و گرد آورنده:(علی صیامی)